اجاره نشینها یک فیلم کمدی درام به کارگردانی و نویسندگی داریوش مهرجویی محصول سال 1365 است.
این فیلم در سال 1366 به نمایش در آمد و به پرفروشترین فیلم آن سال تبدیل شد. بر اساس نظر سنجی ماهنامه فیلم از بین منتقدان سینمایی در بین فیلمهای برتر تاریخ سینمای ایران قرار گرفته است.
مشخصات فیلم
عنوان | اجاره نشینها |
کارگردان | داریوش مهرجویی |
تهیه کننده | هارون یشایائی و محمدعلی سلطانزاده |
بازیگران | عزتالله انتظامی، اکبرعبدی، حسین سرشار، حمیده خیرآبادی، رضا رویگری، ایرج راد، سیاوش تهمورث، فریماه فرجامی، منوچهر حامدی، فردوس کاویانی، منیژه سلیمی |
نویسنده | داریوش مهرجویی |
موسیقی | ناصر چشمآذر |
فیلمبردار | حسن قلیزاده |
تاریخ انتشار | 1366 |
داستان فیلم
فیلم اجاره نشینها داستان چند خانوار است که در یکی از محلههای دور افتاده تهران مستاجر ملکی هستند.
این ملک توسط نماینده مالک یعنی عباس آقا (عزت الله انتظامی) اداره میشود. طی جریانی ساختمان ورثهای دیگری ندارد و عباس آقا به دنبال نقشهای است که بتواند دیگر مستاجران را بیرون کند.
خانه نیازمند تعمیرات اساسی است ولی بی توجهی عباس آقا، مباشر که قصد تصاحب خانه را دارد، باعث میشود تا به رغم تلاشهای دیگر ساکنان، کار از کار بگذرد و خانه بر ساکنانش فرو ریزد.
کارگردان
داریوش مهرجویی: در 17 آذر 1318 در تهران و در خانوادهای فرودست متولد شد. مهرجویی در نوجوانی نقاشی را آموخت و به موسیقی علاقهمند شد و در کلاس موسیقی نیز شرکت کرد.
او همچنین با کمک پدرش سنتور نواخت و پس از آشنایی با موسیقی کلاسیک، پیانو نواخت. او در 17 سالگی به سینما علاقهمند شد و برای درک بهتر فیلمهای روز به آموختن زبان انگلیسی پرداخت.
داریوش مهرجویی به مدت یک سال مدیریت هتل آتلانتیک را برعهده داشت و در بیست سالگی برای تحصیل راهی امریکا شد.
مهرجویی نخست سینما میخواند اما زود سینما را رها کرد. و در فلسفه به ادامه تحصیل پرداخت و لیسانس فلسفه خود را در سال1344 از دانشگاه یوالسی امریکا گرفت.
در همان سال سردبیری نشریه پارس ریویو را برعهده گرفت. مهرجویی یک سال بعد با هدف ساختن فیلمی بر اساس فیلمنامه خود به تهران بازگشت ولی این پروژه به سرانجام نرسید.
وی در سال 1346 اولین فیلم خود را با نام الماس 33 ساخت که از فیلمهای پرهزینه سینمای ایران بود، با توجه به هزینه فیلم و فروش متوسط آن الماس 33 به یک شکست تجاری تبدیل شد.
بازیگران
عزتالله انتظامی: این هنرپیشه در سال 1303 در محله سنگلج تهران متولد شد. وی پس از گذراندن دوره تحصیلات مقدماتی، وارد هنرستان صنعتی تهران شد. و در رشته برق به تحصیل پرداخت.
در سال 1326 وارد عرصه هنر گردید و با اندک دست مایههای هنر نمایش و تئاتر به آلمان سفر کرد و در شهر هانوفر آلمان وارد یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر گردید. داریوش مهرجویی کارگردان گاو (1348) استعداد انتظامی را کشف کرد و پروراند.
اکبر عبدی: متولد 4 شهریور 1339 تهران از بازیگران سینما و تلویزیون ایران و دارنده نشان درجه یک فرهنگ و هنر میباشد.
وی اصالتاً اهل روستای آقاباقر اردبیل است. و در هشتم دی ماه 1394 کلید طلایی اردبیل به ایشان تقدیم شد.
وی بیشتر در نقشهای کمدی بازی میکند و فیزیک بدنی خاصی دارد و صورت وی، امکان گریم شدید و ساختن چهرههای گوناگون، مانند نوجوانان و زنان را به وی میدهد. اکبر عبدی از هنرجویان مدرسه هنر و ادبیات صدا و سیما بوده است.
حمیده خیرآبادی: نادره در رشت زاده شد. 13 ساله بود که ازدواج کرد، ولی اجازه یافت که دبیرستان را به پایان برساند. 23 ساله بود که از همسرش جدا و وارد کار تئاتر شد. شش سال پس از آن در نخستین فیلمش میهنپرست بازی کرد و 50 سال به این کار پرداخت.
دخترش ثریا قاسمی که از بازیگران مطرح نمایشنامههای رادیویی و سینما و تلویزیون ایران است. درباره محدودیت زنان بازیگر میگوید: «مادرم تا سالها به صاحبخانهاش نمیگفت که بازیگر تئاتر است. میگفت توی خیاط خانه کار میکند».
او در فیلم اجاره نشینها در نقش مادر عزتالله انتظامی که کمابیش همسِنش بود بازی کرد.
باورپذیری و تیپسازیاش به اندازهای طبیعی مینمود که بسیاری میپنداشتند که او همسر یا مادر حقیقی بازیگران بوده است. مثلا همسر محمدعلی کشاورز در سریال پدرسالار.
تحلیل فیلم
طنزی که مهرجویی برای پیمانه برگزیده است، طنزی اجتماعی است. سطحی و لایه دار. خانه ای دور افتاده در پس زمینه خنثی شهر، دور افتاده و بی امکانات. به سان بچه یتیمی تنها مانده و لاشخورها بر گِردش به پرواز در آمده اند.
نقش اول فیلمِ مهرجویی بازیگران نیستند بلکه آپارتمان است. آپارتمانی که زنده است. و در طول فیلم دیالوگ میگوید. یاسینی را فریاد میزند که جنبندگانش را گوشِ شنوایی نیست.
آری، خانه همان اجتماع و اجتماع همان کشور است. اجاره نشینها بنیان خانه را سست نشان میدهد.
فریادش را با زبانِ بی زبانی به دیگران منتقل میکند، ولی کسی به فریادش نمیرسد. مستاجرانی که مکان برایشان اهمیتی ندارد و در پی تسویه حسابهای شخصی و سود بردن از حقیر ترین اتفاقاتند. ساکنین خانه اما، نشانگر طبقات جامعه اند.
از سنتی تا غرب زده، بی سواد و تحصیل کرده، همه و همه جزئی از کل را به نمایش میگذارند.
نمایشی از یک پوسته پوستههای بَزَک کرده با نهادی یکسان توحشی فروخورده که سرباز میزند.
چه در خانه، چه بین همسایهها و چه بین مردم اجتماعش. از قصابی تا بنگاه ظاهرهای موجهی که همان خویِ درندگیِ اجدادشان در طنین شان متبلور است.
اجاره نشینها فیلمی است که روی آدمهایش تمرکز سطحی دارد و ابدا وارد شخصیت پردازی نمیشود.
ایدهای که از آدمها به روی مکان سوییچ شده است و حرفهایش را از جانب مکان بیان میکند. و اما از ساکنین عباس آقایی که به ظاهر سنتی و مذهبی است اما پای منافعش که میرسد عقایدش را توجیه میکند.
از آقای قندی (اکبر عبدی) و آقای توسلی ( ایرج راد) که اشخاص تحصیل کردهای هستند. ولی بوی گوشت طمعشان را بر انگیخته است و دنبال ادامه سکونت هستند.
همسایگانی که ابداً شعور آپارتماننشینی ندارند و ادای فرهنگ را در میآوردند.
دانلود فیلم
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
نقد و بررسی سریال House of the Dragon (خاندان اژدها)
House of the Dragon (خاندان اژدها) یک مجموعه تلویزیونی آمریکایی رو به پخش در ژانر درام فانتزی است که توسط…
بررسی بازی Cult of the Lamb (فرقه بره)
Cult of the Lamb (فرقه بره) یک بازی اکشن ماجراجویی است. و توسط توسعه دهنده مستقل Massive Monster ساخته شده…