فیلم مارمولک ساخته کمال تبریزی محصول سال 1382 است. این فیلم ایرانی در ژانر کمدی و خانوادگی میباشد. مارمولک یکی از جنجالیترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران است که پرویز پرستویی در آن ایفای نقش بینظیری داشته. این فیلم سینمایی برگرفته از فیلمهای ما فرشته نیستیم و زائر است و دیدی متفاوت به موضوع روحانیت داشته و در سال 1382 برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه شد. فیلمبرداری فیلم هم در روستای آهار در شمیران و مدرسه و مسجد حاج قنبرعلی خان انجام شده است.
در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با این فیلم جنجالی بیشتر آشنا شوید.
مشخصات فیلم
عنوان فیلم | مارمولک |
کارگردان | کمال تبریزی |
تهیه کننده | منوچهر محمدی |
نویسنده | پیمان قاسمخانی |
بازیگران | پرویز پرستویی، بهرام ابراهیمی، شاهرخ فروتنیان، رضا سعیدی، مهران رجبی، فریده سپاهمنصور، سهیلا رضوی، رعنا آزادیور، مائده طهماسبی، نقی سیفجمالی، سید مهرداد ضیایی، سیروس همتی، حسین سلیمانی، علی عابدینی، فرزین محدث |
فیلمبردار | حمید خضوعی ابیانه |
تدوینگر | حسین زندباف |
موسیقی | محمدرضا علیقلی |
تاریخهای انتشار | 2 اردیبهشت 1383 |
توزیع کننده | موسسه فرهنگی فرادیس |
مدت زمان | 120 دقیقه |
داستان فیلم
رضا مثقالی مردی ملقب به رضا مارمولک است. او دزد سابقه داریست كه به دفعات دستگير و زندانی شده که در آخرين دستگيریاش اتهام او سرقت مسلحانه است. او را به زندانی میبرند كه رئيس آن عمادالدین مجاور مرد خیلی سختگير و جدی میباشد. آقای مجاور در گفتگویش با رضا مارمولک اظهار میکند که زندان یک کلینیک امراض روحی است و زندانی بیماری است که به درمان نیاز دارد. او با اصرار بر اینکه انسانها را با زور به بهشت میفرستد نشان میدهد که درک لازم برای اصلاح و بازپروری مجرمین را ندارد.
رضا طی یک اتفاق زخمی میشود و به یک بيمارستان در بیرون از زندان انتقال پیدا میکند. در بیمارستان با یک روحانی به نام رضا احمدی آشنا میشود که از طریق گچبری امرار معاش میکند. رضا مارمولک تحت تاثیر کلام نافذ و عامهپسند او قرار میگیرد و با هم دوست میشوند، اما در ادامه با پوشیدن لباسهای حاج آقا احمدی موفق به فرار از بیمارستان میشود.
او با این لباس جدید به يک شهر مرزی میرود تا بتواند با یک گذرنامه جعلی از ایران خارج شود. در آن مکان بنا به دلایلی او را با یک روحانی دیگر اشتباه میگیرند و فکر میکنند او امام جماعت تازه محل است. رضا هم چیزی بروز نمیدهد و در لباس روحانی از راههای خودش به موعظه مردم میپردازد. در همین میان هم چندين بار کارهای خلافش با برداشت اشتباه مردم کار خوب به نظر میآید.
او به هر ترتیب در آن روستا دوستداران بسیاری مییابد. خود رضا هم به تدریج با تأثیر از لباس روحانیت و جایگاه جدیدی که در آن قرار گرفته، به کارهای خوب گرایش پیدا میکند. در همین حال رییس زندان هم در حال گشتن به دنبال رضا است، اما هنگامیکه رضا را میبیند دیگر تمایلی برای دستبند زدن به دستان او ندارد.
کارگردان
کمال تبریزی کارگردان ایرانی، متولد 5 مهر ماه سال 1338 است. او از دانشجوهای پیرو خط امام بود که در گرفتن فیلم و عکس از اشغال سفارت آمریکا نقش داشت. او فارغ التحصیل رشته سینما و تلویزیون از دانشکده هنر میباشد.
کمال تبریزی که سینما را از دستیاری ابراهیم حاتمیکیا و سینمای دفاع مقدس آغاز کرد، موفقترین و مشهورترین کارگردان ایرانی در زمینه ساخت فیلمهای طنز و کمدی است. تبریزی کارهای سینمایی خود را با کارگردانی، نویسندگی، فیلم برداری و تدوین فیلمهای کوتاه از سال ۱۳۵۸ خورشیدی شروع کرده بود، اما فعالیت حرفه ای او در سال ۱۳۶۴ و با دستیار کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در فیلم هویت آغاز شد.
تبریزی اولین فیلم سینمایی خود را در سال ۱۳۶۷ با نام عبور ساخت. مارمولک پرحاشیه ترین فیلم تبریزی و موفقترین فیلم او در گیشه با فیلمنامهای از پیمان قاسمخانی در ۱۳۸۲ ساخته شد. مارمولک فیلمنامه حساب شده ای مطابق با اصول فیلمنامهنویسی داشت که طنز کلامی و تکیه بر ادبیات کلامی در کنار هم، از نقاط قوت فیلم بود.
بازیگران
پرویز پرستویی: او بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون است. موفق به گرفتن نشان درجه یک گواهینامه هنری شده. پرویز پرستویی با دریافت چهار سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فجر، در بین بازیگران ایرانی رکورددار است.
بهرام ابراهیمی: او بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر زاده شهر قم میباشد و فعالیت حرفهایش را در سال 74 آغاز کرده است.
شاهرخ فروتنیان: او طراح صحنه و لباس، نقاش، بازیگر سینما و تلویزیون زاده شهر تهران است.
رضا سعیدی: رضا سعیدی از سال 1353 در مشهد کار تئاتر را آغاز کرده و بعد از آن هم وارد عرصه سینما و تلویزیون شد. او در 20 آذر 1384 سر صحنه فیلمبرداری دچار عارضه قلبی میشود و دار فانی را وداع میگوید.
مهران رجبی: او بازیگر سینما و تلویزیون ایران است. فارغ التحصیل رشته گرافیک از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد گرافیک از دانشگاه تربیت مدرس است. مهمترین ویژگی بازی مهران رجبی این است که بسیار راحت و اصطلاحا رئال و واقعی نقشش را بازی میکند.
فریده سپاه منصور: از مهمترین فیلمهای این بازیگر سینما و تلویزیون میتوان به مارمولک و کتاب قانون اشاره کرد.
سهیلا رضوی: او بازیگر بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون زاده شهر تهران است.
رعنا آزادیور: وی فعالیتش در سینما را با بازی در فیلم مارمولک آغاز کرد.
مائده طهماسبی: بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون و مترجم میباشد. او در سال 1377 به همراه همسرش فرهاد آئیش به ایران بازگشت.
تحلیل فیلم
کمال تبریزی با ساخت فیلم مارمولک به شکلی نقادانه به تابوهای جامعه مینگرد. مارمولک داستانی بود که در طعنه به کسانی که مذهب را با نگاه خود و با سختگیری فراوان به مردم تحمیل میکنند نوشته شد.
نگاه این فیلم در ظاهر، نخست باعث یک خطای دیداری میشود بخصوص برای متعصبین، اما در عمق فیلم یک حرف و مسئلهی بزرگ دینی بیان میگردد و با قصه، درام، کشش و همراه نمودن مخاطب عام تأثیر اصلی خود را میگذارد.
این فیلم در فرمش توانسته به بیان سادهای از ارتباط دو طرفه با مخاطبش برسد و با زبان کمدی یک موقعیت فردی اجتماعی بسازد.
انتخاب لوکیشن های مناسب و میزانسن منطبق با مضمون داستان از نقاط قوت فیلم است. فیلمنامه در بکارگیری مضامین طنز راه درستی را میرود و از هرگونه لودگی و ابتذال فاصله میگیرد.
فیلم طنزی انتقادی دارد و با پختگی و مهارت مخاطب را بارها میخنداند. فیلم دارای یک پلان اضافی یا کسالت بار نیست و سکانسها با دکوپاژ مناسب مضمون داستان را به مخاطب منتقل میکنند.
این کمدی به هیچ قشری توهین نمیکند. نه از دینزدگی میگوید و نه اسلام و روحانیت را تخریب میکند بلکه از عدهای سختگیر که همیشه بهشت را برای مردم دور از دسترس کردهاند ایراد گرفته است.
نظر رهبر انقلاب درباره فیلم
رهبر انقلاب میگویند: به آقایون علما سر قضیه فیلم مارمولک گفتم شما بجای اینکه اعتراض کنید، استقبال کنید. بگویید دستت دردنکنه که نشان دادی که آدمهایی میآیند و لباس ما را به ناحق میپوشند. این چیز خوبی است. من عقیدهام این است که شوخی کنید، ولی شوخی مؤدبانه باشد. خلاف حق و هتک نباشد.
حواشی فیلم
- درنگاه اول یک مجرم لباس روحانیت پوشیده بود و فیلم هم با بازی خیره کننده پرستویی دیده شد. شاید همین دیده شدن به سقوط فیلم از پرده سینما بعد از دو هفته کمک کرد.
- برای اولین بار بود که با روحانیت تا این حد شوخی میشد.
- محمدرضا زائری و ابراهیم حاتمیکیا از مشوقان تبریزی در ساخت این فیلم بودند.
- هنگامیکه فیلم برای اعضای شورای امنیت اکران شد، اعضا با حالت عصبی و سکوت فیلم را دیدند.
- پیمان قاسمخانی در مصاحبهای بیان کرد که متأسفانه بعضی از فیلمها در تسویه حسابهای سیاسی میافتد.
- افسوسی که با فیلم ماند، عدم درک زبان استعاره ای فیلم بود. داستانی که به لباس روحانیون تشخص خاصی بخشید، لباسی که رضا مارمولک را آدم کرد.
- اگر فیلم روی پرده میماند فروش خیره کنندهای داشت و مطمئنا حالا حالاها نمیشد رکوردش را زد. این فیلم به مانند دیگر توقیفیها اتفاقا خیلی بیشتر دیده شد. نسخهی روی پرده فیلم بلافاصله به بازار آمد.
دیالوگهای ماندگار فیلم
– می دونی چیه حاجی، اگر جهنمی هم توکار باشه ما جامون ته موتورخونشه.
– راههای رسیدن به خدا به عدد آدمهاست.
– آقا جان بهشت که زورکی نمیشه! آنقدر فشار میدین که از اونور جهنم میزنه بیرون.
– خواهر مادر آدم رو به هم وصلت میدهند.
– بنده به عنوان نماینده تامالاختیار خداوند در این محله و تمام محلهها، به شما میگم که برو حالتو بکن فقط مواظب باش اسراف نکنی.
– تو اگر دوست میخواهی مرا اهلی کن.
جوایز
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد
- جایزه زنیت طلایی بهترین فیلم آسیایی جشنواره بین المللی فیلم مونترآل
- جایزه بهترین فیلم فنی جشنواره فیلم هامبورگ
- تندیس زرین بهترین بازیگر مرد هشتمین جشن بزرگ سینمای ایران
- جایزه تقدیر ویژه هیئت داوران برای نقش اول مرد بیست و دومین جشنواره فیلم فجر
- سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه بیست و دومین دوره جشنواره فجر
- سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر
- لوح ویژه اول بهترین کارگردانی بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر
- جایزه بین المذاهب بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر
با تشکر از شما، که در این مقاله از بهترین سرگرمی ما را همراهی کردید.
دانلود فیلم
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
نقد و بررسی سریال House of the Dragon (خاندان اژدها)
House of the Dragon (خاندان اژدها) یک مجموعه تلویزیونی آمریکایی رو به پخش در ژانر درام فانتزی است که توسط…
بررسی بازی Cult of the Lamb (فرقه بره)
Cult of the Lamb (فرقه بره) یک بازی اکشن ماجراجویی است. و توسط توسعه دهنده مستقل Massive Monster ساخته شده…