حاجی واشنگتن فیلمی از علی حاتمی است که در سال 1361 در ایران ساخته شد. و همان سال توقیف شد. این فیلم داستان زندگی غمانگیز حسینقلی خان صدرالسلطنه نخستین سفیر ایران در بلاد «آمِریک» را روایت میکند؛ پس باید در آمریکا ساخته میشد.
اما به دلیل مشکلات سیاسی دو کشور گروه سازنده ناچار شدند فیلم را در ایتالیا دنبال کنند.
مشخصات فیلم
عنوان | حاجی واشنگتن |
کارگردان | علی حاتمی |
تدوینگر | موسی افشار |
نویسنده | علی حاتمی |
بازیگران | عزتالله انتظامی، اسماعیل محمدی، ریچارد هریسون، لودویکو دللویویو، دینو ماریو، ماریو دوناتونه، ماسیمو ژیگانتی |
موسیقی | محمدرضا لطفی، شهرام ناظری |
فیلمبردار | مهرداد فخیمی |
تاریخ انتشار | 1361 (انتشار و توقیف فیلم) |
داستان فیلم
در سال 1306 هجري قمري حاج حسينقلي خان نوري صدرالسلطنه، از سوي ناصرالدين شاه با سمت نخستين ايلچي (سفير) ايران در ايالات متحده آمريكا به همراه مترجمش ميرزامحمود راهي آن ديار ميشود.
به دستور حسينقلي خان كه از ملاقات با وزير خارجه و رييس جمهور وقت آمريكا ذوق زده شده، ساختمان بزرگي به عنوان سفارتخانه اجاره میشود و چند خدمتگزار نيز استخدام ميشوند.
حسينقلي خان و مترجمش از هتل پارادايز به آنجا نقل مكان ميکنند. ميرزامحمود كه در واقع به منظور تحصيل طب با ايلچي همراه شده حاج حسينقلي خان را كه در سفارت هيچ مراجعه كنندهای ندارد ترك ميکند و به دانشگاه ميرود.
به تدريج بودجه سفارتخانه قطع ميشود و حاجي به ناچار خدمتگزاران را اخراج ميکند.
حاجي كه از دوري دخترش سخت بي تاب است و احساس تنهايي ميکند، رييس جمهور را در لباس ساده يك كابوي در سفارتخانه ميبیند و پذيرايي كاملي از او ميکند.
گزارش اين ديدار را با جزييات ثبت ميکند ، اما در پايان درميیابد كه رييس جمهور پس از پايان دوره رياست جمهورياش انتخابات را به رقيب واگذار كرده و حالا كشاورزي است كه به دليل علاقه به پسته ايراني، آمده تا روش كاشت و برداشت آن را از حاجي بپرسد.
مراجعه كننده بعدي سفارتخانه يك سرخ پوست فراري است كه براي پناهنده شدن به حاجي روي آورده است.
حاجي زير فشار دولت آمريكا و نيز ميرزامحمود كه ادامه تحصيلش را به دليل رفتار حاجي در خطر ديده قرار مي گيرد؛ اما تسليم نمي شود.
سرانجام با فراخوانده شدن حاجي به وطن، مأموريت اولين سفير تحقيرشدهای كه خود را يك تبعيدي به مكاني دور از كشور ميپندارد به پايان ميرسد. در تهران مقامي تازه براي حاجي در نظر گرفته شده است.
کارگردان
علی حاتمی: در سال 1323 در خیابان شاهپور تهران متولد شد. مادر وی خانهدار بود و پدرش سمت صفحهآرا در یک چاپخانه را داشت و دومین فرزند ذکور خانواده بود.
در سال 1345 نمایشنامه مدرنی با عنوان آدم و حوا یا برج زهر مار را مینویسد که تحولی در کار او محسوب میشود. همین نمایش موجب آشنایی او با مسئولان تلویزیون میگردد که در آن ایام در کار جذب افراد مستعد بودند.
نخستین فیلمنامه کاملی که ارایه میکند شب جمعه (1346) نام دارد. که به صورت یک فیلم کوتاه درمیآید.
بازیگران
عزتالله انتظامی: در سال 1303 در محله سنگلج تهران متولد شد. وی پس از گذراندن دوره تحصیلات مقدماتی، وارد هنرستان صنعتی تهران شد. و در رشته برق به تحصیل پرداخت.
در سال 1326 وارد عرصه هنر گردید و با اندک دست مایههای هنر نمایش و تئاتر به آلمان سفر کرد. و در شهر هانوفر آلمان وارد یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر گردید.
انتظامی با گذراندن دورههای آموزشی تئاتر به ایران بازگشت و به دلیل فضای نامناسب سینمای ایران از نظر اخلاقی، به کار دوبله فیلم، اجرای نمایش و حضور در تلویزیون روی آورد.
داریوش مهرجویی کارگردان گاو (1348) استعداد انتظامی را کشف کرد و پروراند.
اسماعیل محمدی: عمده فعالیتهای اسماعیل محمدی به ده پانزده سال اخیر زندگیاش محدود میشود.
پیش از انقلاب در مجموعه تلویزیونی «داش پالکی» و دو فیلم «دایره مینا» و «سرایدار» بازی کرد.
فیلمهای «زنده باد»، «برنج خونین»،«کمال الملک»، «هیولای درون»، «تنوره دیو»، «جاده های سرد» و «تصویر آخر» فیلمهای به نمایش درآمده او هستند.
فیلمهای «روزهای انتظار»، «خارج از محدوده»، «بنفشه زار» و «حاجی واشنگتن» و مجموعه تلویزیونی «تهران، روزگار نو» نیز از دیگر کارهای اوست.
در چهارمین جشنواره فیلم فجر، لوح زرین برای بهترین بازیگر نقش دوم به او اهدا شد.
تحلیل فیلم
حاجی واشنگتن نخستین فیلم حاتمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و یکی از گرانسنگترین آثار سینمایی آن روزهای سینمای ایران است.
علی حاتمی پیشازاین با آثاری همچون حسنکچل، باباشمل، قلندر، خواستگار و ستارخان، و دو مجموعهی تلویزیونی سلطان صاحب قران و داستانهای مولوی خود را به سینمای ایران معرفی کرده بود.
حاتمی پس از حاجی واشنگتن نیز آثاری همچون کمالالملک، کمیتهی مجازات، مجموعهی تلویزیونی هزاردستان، دلشدگان و مادر را نویسندگی و کارگردانی کرد.
حاتمی در نویسندگی چیرهدست و در کارگردانی صاحب سبک بود، و ساختههای او هنوز هم جزء بهترین آثار سینمای ایران بهحساب میآیند.
فیلمهای حاتمی دریچهای به زندگی تاریخی مردم ایران و حیات اجتماعی سیاسی ایرانیان است.
حاجی واشنگتن در دورانی ساخته میشد که احساسات ضد استعماری و ضد استکباری مردم ایران به دشمنی با آمریکا گرهخورده بود.
آمریکا دشمن درجهیک مردم ایران محسوب میشد و دانشجویان خط امام سفارت آمریکا را اشغال کرده بودند؛ در این شرایط سیاسی اجتماعی بود که حاتمی در خلال گزارش امری تاریخی به مسئله رخداد تاریخی سیاست ایرانی میپردازد.
دانلود فیلم
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
نقد و بررسی سریال House of the Dragon (خاندان اژدها)
House of the Dragon (خاندان اژدها) یک مجموعه تلویزیونی آمریکایی رو به پخش در ژانر درام فانتزی است که توسط…
بررسی بازی Cult of the Lamb (فرقه بره)
Cult of the Lamb (فرقه بره) یک بازی اکشن ماجراجویی است. و توسط توسعه دهنده مستقل Massive Monster ساخته شده…