معرفی و بررسی مستند سیزدهم (13TH) + دانلود 

مستند سیزدهم ، روایتی است جنایی و تاریخی از تاریخ آمریکا که توانسته برنده بیش از 30 جایزه و نامزد بیش از 40 عنوان شود. در ادامه به بررسی و معرفی این مستند پربیننده و جنجال خواهیم پرداخت. پس همراه بهترین سرگرمی باشید.

درباره مستند

سیزدهم، ساخته آوا دوورنی، اولین مستندی است که به عنوان فیلم شب افتتاحیه جشنواره فیلم نیویورک انتخاب شده است. با این نمایش، هاله‌ای مهم به آن‌چه که هر ساله یک رویداد مهم است افزوده شده است. این کار، با وجود اتفاقات سال‌ گذشته، از منظر روانی حرکتی درست به نظر می‌رسد. فیلم‌ها، به عنوان تجارت و شکلی از سرگرمی، در تلاشند تا خود را در قرن 21 تعریف کنند؛ با این حال، شکی نیست که ما در دوره رنسانس سینمای مستند هستیم. هر هفته و هر روز در سینماها، در کانال‌های تلویزیونی و سرویس‌های پخش آنلاین، مستند جدیدی نمایش داده می‌شود. فیلم‌هایی که با رویکرد تحقیقاتی که روزگاری از روزنامه‌ها انتظار داشتیم، به موضوعات مهم جامعه می‌پردازند. شما می‌توانید فیلم‌هایی را ببینید که ارواح و نمادهای تاریخی را پیش چشم شما ظاهر می‌کنند؛ فیلم‌هایی که شما را با قدرت و هیجانی مانند فیلم‌های دراماتیک در چنگ خود نگاه می‌دارند.

سیزدهم فیلمی است که همه این خصوصیات را با هم دارد. این فیلم فراتر از یک مستند، سندی مهم و تکان ‌دهنده از نژادپرستی و بی‌عدالتی در سیاست و سیستم آمریکا است؛ سندی که تا سال‌ها مورد مشاهده و رجوع قرار خواهد گرفت.

درباره کارگردان

دوورنی کارگردان مستعد ” سلما “، مستندی بسیار شاسته‌ای را در دوران جنبش حمایت از حقوق سیاه‌پوستان (Black Lives Matter ) ساخته است؛ دوران وحشت توصیف نشدنی و تراژدی شلیک‌های فزاینده پلیس به سیاه‌پوستان. سیزدهم نگاهی دارد به دوران ” زندان جمعی” در آمریکا. اصطلاحی که به سرعت و در نتیجه استفاده زیاد تاثیر خود را از دست داده است. دوورنی این کیفیت تکان دهنده را به آن باز می‌گرداند. او از دورانی شروع می‌کند که در آن آمریکا فقط 5٪ از جمعیت جهان و 25٪ از زندانیان آن را در اختیار دارد. تصویری که رئیس جمهور اوباما در لحظات آغازین فیلم مشاهده می‌کند شرح وقایع دوورنی از این بحران غم انگیز و خشمگین کننده است.

اگر این تنها موفقیت این فیلم باشد باز هم دوورنی دست به کار خارق‌العاده‌ای زده است. سیزدهم به عمق تاریخ می‌رود و همه قطعات این زنجیر را به هم متصل می‌کند. با این کار برای ما آشکار می‌شود چه طور به این‌جا رسیدیم. استعاره عمدی است. پیام دوورنی این است که روان‌پویشی بردگی و منطق اقتصادی آن هرگز از بین نرفته‌اند؛ بلکه، به لایه‌های زیرین رفته و در گذشت زمان به اشکال مختلف (قوانین جیم کرو، جنگ با مواد مخدر) تبدیل شده‌اند.

این یک تز جسورانه است که می‌توان تصور کرد بعضی مخاطب‌ها را در حالت دفاعی قرار دهد. اما دوورنی، آرام و مطمئن پیش می‌رود و هرگز گذشته را بیش از حد ساده نمی‌کند. برعکس، او تاریخچه روانشناختی آن‌چه در این کشور اتفاق افتاده است را پیش چشمان مخاطب زنده می‌کند.

او این کار را به گونه‌ای انجام می‌دهد که تعداد کمی از محققین جریان اصلی یا سینمای لیبرال انجام داده‌اند. با تماشای سیزدهم، احساس می‌کنید بعد جدید از آمریکا را با یک دیدگاه جدید مشاهده کرده‌اید. این کاری است که یک  مستند هنری با دید روشن می‌تواند برای مخاطبان خود انجام دهد.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی مستند قتل در میان مورمون‌ها (Murder Among the Mormons) 

سرنخ‌های تاریخی

دوورنی البته اولین منتقد اجتماعی نیست که به برده‌ داری با دیدگاهی نقادانه نگاه می‌کند. برده داری به معنای واقعی کلمه در 1865 به پایان نرسید. این کارگردان سینما میراث آن را با بینشی تازه و ویرانگر بررسی می‌کند. ” تولد یک ملت ” ساخته مهم دیوید گریفیث است که سینما را به شکلی که می‌شناسیم خلق کرد. در سال‌های اخیر، این فیلم به علت نژادپرستی به حدی منفور شده است که انگار وجود ندارد. نژادپرستی فیلم غیرقابل انکار است.

در واقع، فیلم چیزی بیش از نژادپرستی در خود دارد. بگذارید آن را همان چیزی که هست بنامیم: توصیه به تروریسم و ​​خشونت نژادپرستانه. این فیلم لکه‌ای بر کشور آمریکا و DNA فرهنگ عامه آن است. با این وجود، توانایی گریفیث یه عنوان یک فیلمساز دارای اهمیت است و دوورنی این تناقض را می‌کاود. دانشمند مطالعات آفریقایی-آمریکایی، جلانی کوب، تولد یک ملت را با فصاحتی خاص توصیف می‌کند. او به این که چگونه گریفیت، در نمایش بازگشت Ku Klux Klan، تصویر صلیب سوزان فیلم را ابداع کرد می‌پردازد.همچنین، اضافه می‌کند که این فیلم یک پیش بینی فوق‌العاده دقیق از عملکرد نژادی در ایالات متحده است. با تمامی این حرف‌ها، تشدید این ظلم و ستم از کجا به اوج گرفتن فرهنگ زندان جمعی تبدیل شده است؟

سیزدهم این ارتباط را تا پایان جنگ داخلی و با کنایه‌ای ترسناک، تصویب متمم سیزدهم قانون اساسی، پیگیری می‌کند؛ متممی که بردگی و خدمات ناخواسته را منحل کرد. مساله جایی است که گفته شده: ” به جز مجازات جرمی که مجرم باید به درستی محکوم شود “. این بدان معنی بود که پس از جنگ، برده‌های سابق را می‌توان به اتهامات ناچیز مانند ولگردی زندانی کرد. به همین سادگی آن‌ها دوباره برده بودند. از این رو تصویر مردان در زنجیر که آواز معنوی می‌خواندند، به نوعی بردگی را قانونی شده نشان می‌دهد. اما ارتباط فیلم با تولد یک ملت در کجاست؟ گریفیث با بازیگران سیاه‌پوست خود، تصویر “جنایتکار سیاه ” را به یک اسطوره شیطانی تبدیل کرد که زیربنای قرن بیستم شده است.

” جنایتکار سیاه ” به هیولایی تبدیل شد که باید از آن ترسید و سرکوبش کرد. در نتیجه، یک چرخه معیوب ایجاد می‌شود که تا به امروز هم ادامه دارد. پیش فرض گناهکار بودن سیاه پوستان منجر به محکومیت، حبس و زندان جمعی سیستماتیک می‌شود. این کار در واقع برده ‌داری در لباس مبدل است.

تاثیر سیاست

اکثر ما از ظهور استراتژی جنوبی حزب جمهوری‌خواه اطلاع داریم. استرتژی جنوبی برنامه تبلیغاتی حزب جمهوری‌خواه برای به دست آوردن رای سفیدپوستان بود. این کار از طریق نشان دادن تمایلات نژادپرستانه در مقابل سیاه‌پوستان صورت می‌گرفت. در نتیجه آن حزب جمهوری‌خواه تمایل بیشتری به جناح راست پیداکرد. فیلم دوورنی حاوی صدای ضبط شده‌ فوق العاده‌ای از لی اتواتر است که این سیاست را توضیح می‌دهد. با شنیدن این صدای ضبط شده لرزه بر اندام شما خواهد افتاد. ما در مورد فاجعه ترورها، از مالکوم گرفته تا مارتین تا فرد همپتون همه چیز را می‌شنویم. ون جونز با بصیرتی خشمگینانه شهادت می‌دهد که چگونه نابودی نسلی کامل از رهبران به جامعه سیاه پوستان آسیب رسانده است.

با این وجود، قدم مهمی که فیلم سیزدهم برداشته، این‌ها نیست. نکته اصلی این است که مستند نشان می‌دهد چگونه جنبش حقوق مدنی در بیان پایان دوره جیم کرو، مرتکب اشتباه شد و درنتیجه ساختار قدرت سفید از خود پرسید: چه چیزی را می‌توانیم جایگزین آن کنیم؟ چگونه می‌توان به تبعیض ادامه داد؟ پاسخ ” جنگ با جنایت ” و ” جنگ با مواد مخدر ” بود. این دو، در دوره نیکسون با هم متولد شده‌اند. همه گزینه‌ها همیشه یک معنی را می‌دادند: ” اجازه دهید آن‌ها را بگذاریم پشت میله‌های زندان “. در فیلم، یک شهادت ضبط شده حیرت انگیز از جان ارلیچمن، دستیار رئیس جمهور در امور داخلی پخش می‌شود. او اعتراف می‌کند که دولت سرکوب مخالفان چپ گرای خود و سیاه‌پوستان را هدف قرار داده است؛ بهانه اما همیشه مبارزه با آفت مواد مخدر بوده است.
” آیا می‌دانستیم که در مورد مواد مخدر دروغ می‌گوییم؟ “
ارلیچمن در پاسخ می‌گوید: ” البته که می‌دانستیم “.

” جنگ با مواد مخدر ” البته بیشتر به رئیس جمهور ریگان وابسته است. او نسخه خود از این جنگ را در سال 1982 راه اندازی کرد. با وجود نانسی ریگان که فریاد می‌زند ” فقط بگو نه! “، بسیاری از افراد این ایده را دنبال کردند. احتمالاً به این دلیل که دفاع از مصرف جدی مواد مخدر گزینه بهتری به نظر نمی‌رسید. آن‌چه که اتفاق افتاد این بود که یک مسئله درمانی، به یک جرم تبدیل شد. این رویکرد به صورت انتخابی و ریاکارانه اتفاق افتاد.

فرض کنید امروز بشنوید که یکی از اعضای خانواده، یا دوستان، یا یکی از همکارانتان معتاد به هروئین است. آیا واکنش شما تماس با پلیس و دستگیر کردن آن فرد است؟ دیوانه‌وار به نظر می‌رسد! اما این همان کاری است که ما به عنوان یک فرهنگ در مورد هزاران مصرف کننده مواد مخدر انجام داده‌ایم. در سال‌های اخیر، انتقادات از جنگ با مواد مخدر به عنوان هدر دادن پول و منابع  شدت گرفته است. سیزدهم به درستی جنگ با مواد مخدر را به عنوان جنگ نژادی باز می‌شناسد.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی مستند سریالی پسران سام : سقوطی به تاریکی(Sons of sam descent into darkness)

ریشه‌های اقتصادی

دوورنی مرتباٌ به نشان دادن ارتباط زمان و افزایش جمعیت زندان‌ها می‌پردازد. این جمعیت در سال 1970، 357292 بود و تا سال 1980 به 513،900 رسید. در سال 1990، 1،179،200 بود و در حال حاضر 2.3 میلیون نفر است. چهل درصد این زندانیان آفریقایی – آمریکایی هستند. این بزرگترین رشد صنعتی در ایالات متحده است! تکته وحشتناک این است که این اعداد به هیچ وجه شوخی نیست.

دوورنی زیربنای نژادپرستانه و سرمایه دارانه دوران زندان جمعی را تشریح می‌کند. او سیزدهم را به یک تحقیق فوق العاده اجتماعی – سیاسی تبدیل می‌کند. این فیلم به خوبی نشان می‌دهد که این فرآیند در هر مرحله چه طور انجام می‌شود. شروع از شورای تبادل قانون‌گذاری آمریکا (ALEC) است؛ باشگاه لابی گری که مدیران شرکت‌ها و سیاستمداران را متحد می‌کند. بنابراین رهبران شرکت‌ها می‌توانند چک‌های بزرگی بنویسند و قانون را آماده کنند. در ادامه این قانون به کنگره توصیه می‌شود. همان طور که فیلم نشان می‌دهد این ALEC بود که سنگ بنای لوایح جنایی رئیس جمهور کلینتون در سال 1994 را گذاشت؛ مجازات اجباری، بند سه اعتصاب و غیره.

تعارض منافع، خیره کننده است. Corrections Corporation of America ( CCA )، بزرگترین شرکت زندان خصوصی کشور برای مدت طولانی عضو ALEC بوده است. همان طور که وال مارت هم یکی از این اعضا بوده است. وال مارت علاقه زیادی به اجرای قوانین ” Stand your Ground ” داشت. نتیجه این قوانین رشد شدید فروش اسلحه بود و وال مارت یکی از بزرگ‌ترین فروشندگان عمده سلاح گرم است. این واقعیت است که زندان‌های آمریكا اكنون توسط شركت‌های خصوصی اداره می‌شوند که از حفظ جمعیت بالای زندان‌ها سود می‌برند. واقعیتی که به معنی انتقال اساسی و غیرقابل دفاع قدرت، در جامعه ما است. کل سیستم زندان به یک هیاهو تبدیل شده است. کلمه مناسب این وضعیت را نمی‌گویم؛ هرچه که باشد من یک منتقد فیلم هستم نه یک ویراستار. اما، آن‌چه از شما می‌خواهم این است که سیزدهم را تماشا کنید و خودتان نتیجه بگیرید.

پیام فیلم

از آن‌جا که برداشت دوورنی از این مسائل پیچیده است، عده‌ای ممکن است از او و پرونده‌ای که ساخته انتقاد کنند. او هر بار به یک اسلحه شلیک شده اشاره نمی‌کند، گرچه این امکان برای او در فیلم فراهم است. دستاورد حیرت انگیز فیلم این است که نشان می‌دهد چگونه نژادپرستی می‌تواند نیروی محرکه‌ افزایش زندانیان در آمریکا باشد. با این حال، این نژادپرستی می‌تواند از بسیاری جهات نامرئی باقی بماند. در نتیجه همین رویکرد است که برخی از مردم به این سمت سوق پیدا می‌کنند که نژادپرستی را انکار کنند. آن‌چه به معنای واقعی کلمه گفته می‌شود این است که این مشکل سفیدپوستان نیست. فیلم‌هایی چنین انسانی مانند سیزدهم، به شما می‌فهمانند که این مشکل همه افراد جامعه است.

دانلود مستند سیزدهم